Aç?k Bilim Podcast

Bu hafta sizlere sualtı dünyası ve insan dahil bundan beslenen tüm canlılar için bir tehdit olduğu anlaşılan mikroplastiklerden bahsedeceğim. Adından da anlaşılacağı üzere, mikroplastikler küçük boyuttaki plastik parçalarına deniyor. Sınıflandırma üzerine mutabakata varılmamış olsa da şimdilik 'mikro' denmesi için koşul, boyutlarının 5 mm çapından küçük olması. Tehdit yaratma nedenleriyse, içtiğimiz sudan yediğimiz balıklara kadar hemen her şeyde giderek miktarlarının artması ve bunları tüketen canlıların beden ve dokularına nüfuz edebilmesi. Hani doğaya atılan bir pet şişenin çok uzun bir zamanda bozunduğunu söyleriz ya? İşte bu bozunma sırasında giderek küçük parçalara ayrılan plastikler zamanla doğaya karışıyor. Doğadaki serbest mikroplastikler özellikle otomobil lastiklerinden, tekstil ürünlerinden ve gündelik çöplerden kaynaklanıyor. Maalesef her gün sekiz milyon ton plastik deniz ve okyanuslara atılıyor ve bu böyle devam ederse, 2050 yılında okyanuslardaki plastik kütlesi, balık kütlesini geçecek. Ü

Günceli kanadından yakalayan podcast yayını Muhabbet Teorisi, Nobel Tıp Ödülü açıklanır açıklanmaz ailemizin sinekçisi Dr. Çağrı Yalgın'ı yayına dahil edip, "nedir bu yılın tıp nobelinin mahiyeti" diye sordu. Çağrı da güzel güzel anlattı fakaaaat... Yayınımız 2 defa kesintiye uğradı. Podcast'te bu nedenle bazı atlamalar var. Tüm dinleyenlerimiz affetsin. Bu bölümde: Seymour Benzer ve "sineklerin kullanılma nedenleri" Biyolojik saat ve bunu yöneten genler Melatoninin işlevi... Ve daha bi'sürü şey!  

Dudaklarımızı bir kişi ya da nesneye dokundurmak, belki de sesli olarak biraz da "vakumlamak" olarak tarif edebileceğimiz "öpücük" türlü türlü kültürde, sayısız anlama sahip bir insan eylemi. Akıllara ilk olarak aşk ve tutku gelse de, samimiyet, saygı, boyun eğme gibi daha pek çok anlamı bulunuyor. Önce öpücüğün bu yanlarından bahsedeyim: Bizim kültürümüzde öpmek neredeyse her gün yaptığımız bir şey... Hemen hepimiz arkadaşlarımızla karşılaştığımızda, doğrudan öpmesek de, yanakları birbirine değdirip şöyle bir havayı öperiz. Bu selamlaşma karşılaşan iki insanın aralarında samimiyet olup olmadığını hemen anlamamıza yardımcı olur. Çoğumuz bayramlarda ya da kavuşmalarda aile büyüklerimizin ellerini öper alnımıza koyarız. Çok saygı duyduğumuz büyüklerin de... Bu davranışlar geleneklerden kaynaklanmakla birlikte temelde saygıya dayalı bir ast-üst ilişkisi gösterir. Sıradan insanlar için bu hiyerarşi yaşa göre belirlenirken, Türk ya da İtalyan mafyalarında ya da otokrasilerde yaşın değil, iktidarın göstergesidir

2011 yılından bu yana podcast listelerini alt üst eden Muhabbet Teorisi'nde bu haftaki konuğumuz İngilizce öğretmeni ve dil öğretme stratejileri üzerine lisansüstü çalışmalar yapan Meral Kara Öztürk idi. Yeni dönemin ilk ev yayını olan bu bölümde memlekette yıllardır İngilizce öğretilmesine rağmen "This is a pencil"dan öteye geçilememesinin nedenlerini konuştuk; piyasadaki İngilizce kurslarının etkinliği üzerine Öztürk'ün görüşlerini aldık. Önümüzdeki programlarda konuşmak üzere ufak ufak tohumlar ektik. Canlı yayınlar için Muhabbet Teorisi Youtube kanalınıı takip etmeyi unutmayın: https://www.youtube.com/channel/UCZn344Qvbg02ztxIdWLoARw

16 Şubat 1937 tarihinde, Wallace Hume Carothers adlı bir kimyager, çalıştığı Dupont şirketi adına “naylon” adı verilen yeni bir malzemenin patent sahibi oldu. Buluşunun ticari değeriyle ilgili bazı hayaller kurmuş olsa gerek; ama nasıl bir kültürel etki yaratacağına dair muhtemelen hiçbir fikri yoktu. Carothers, “Polimer 6-6” adını verdiği ilk naylonu üretmeyi, Dupont'ta işe başlamasından beş yıl sonra, 1935’te başardı. Malzeme hem esnekliği hem de sağlamlığı bakımından arzu edilen tüm kriterleri karşılıyordu. “Naylon” ismi tamamen keyfi bir isimdi. Sonundaki “-on” eki iplik üretmekte kullanılan diğer malzemelere, pamuğa (yani “Cotton”a) ve bitkisel ipeğe (yani rayona) benzesin diye eklenmişti. Baştaki N, Y ve L harflerinin New York ve Londra'yı temsil ettiğine dair bazı söylentiler olsa da, ismin tam anlamıyla nereden geldiğini bilmiyoruz. Bildiğimiz şey, naylona o dönemde çok fazla ümit bağlandığı. Zira Japonya’dan yapılan ipek ithalatını düşürmesi bekleniyordu ve bu nedenle ABD hükümeti de naylon hakkın

Tatil sona erdi, Muhabbet Teorisi Kamara sponsorluğundaki bu canlı yayınıyla yeni sezona resmen başlamış oldu. Yine eskisi gibi haftalık olarak sizlerin konuğu olacağız. 5.Sezona pozitivizmi konuşarak başladık: Nedir bu pozitivizm? "Sevmeyenler" neden sevmiyor? Postmodernizm nerede duracağını iyi biliyor mu? Buyrun efem... Görüntülü izlemek içinse şuradan >> Muhabbet Teorisi 35.Bölüm

Kamara sponsorluğunda gerçekleşen Muhabbet Teorisi canlı yayınına bu ay Tevfik Uyar ve Kaan Öztürk 'ün konuğu olarak"Yalansavar" kurucusu Dr. Işıl Arıcan katıldı. Bu bölümde aşağıdakileri konuştuk : Yalansavar nasıl kuruldu ? Sağlık bilişimi Sağlıkta kalite yönetimi Görüntülü izlemek içinse şuradan >> Muhabbet Teorisi 34.Bölüm

Sınırlı Sorumlu Podcast "Muhabbet Teorisi" bir süredir yaz tatilinde olsa da, sahne etkinliklerine devam ediyor. Ve işte bir başka DOME gününde "sorumluluk" konusuyla ve Prof. Dr. İlker Birbil'in konukluğuyla karşınızdayız. Görüntülü izlemek içinse şuradan >> Muhabbet Teorisi 33. Bölüm

Elmayı havaya bıraktığımızda her defasında yere düştüğünü biliriz. Çünkü temel fizik kuralları bunu emreder. Son zamanlarda yapılan bazı çalışmalar söz konusu bilim psikoloji olduğunda bu durumun bu kadar net olmadığını açıkça ortaya çıkardı. NöroBlog Podcast 8. Bölüm konumuz "Tekrarlanabilirlik Krizi" oldu, konuyu doktora sonrası çalısmalarını Brüksel Özgür Üniversitesi'nde sürdüren Dr. Ceylan Özdem ile konuştuk. Keyifli dinlemeler...

NöroBlog Podcast 7. Bölüm yayınında 'Zihin Okuma' üzerine konuştuk. Bugünkü teknolojimiz ve sinirbilim bilgimizle zihin okumak mümkün mü? İnsanların zihinlerinden geçenleri okuyarak banka şifrelerini bulmak ve zengin olmak mümkün mü? Zihin okumak için hangi teknolojiler, nasıl kullanılıyor? Zihin okumanın tıpta kullanımı nedir? Gelecekte neler bekleyebiliriz? Keyifli dinlemeler...

Çocukluğumdan beri suç ve dedektif romanları, öyküleri en sevdiğim edebiyat tarzı olmuştur. Beklenmedik bir cinayet, cinayetin etrafında gelişen esrarlı olaylar, olası katiller, okura “Yok artık” dedirten çözümler ve en önemlisi bu çözümleri bulan dedektifler sayısız gece boyunca beni uykumdan etmiştir. Hercule Poirot, C. Auguste Dupin, Miss Marple, Baskerville’li William gibi nice dedektif zihinsel yetenekleri ile hala büyülemeye devam ediyorlar benim gibi bu tarza meraklı okuyucuları. Ancak onlarca kurgusal dedektif karakteri içerisinde sadece bir tanesi kriminolojinin öncülerinden biri olarak onurlandırılıyor kimilerince: ağzında piposu, garip alışkanlıkları, bohem yaşam tarzı ve  sıra dışı mantıksal becerileri ile Sherlock Holmes. Yazar: Bahadır Ürkmez, Seslendiren: Jülide Kayaş [powepress] Yazının devamı: http://www.acikbilim.com/2013/11/dosyalar/bilimsel-yontemi-bir-dedektifin-oykulerinde-bulmak.html  

NöroBlog Podcast'in 6. bölümünde sinirbilim aşkına "aşkın nörobiyolojisini" konuştuk. Aşk neden var? Olmasa olmaz mıydı? Sürekli duyduğumuz oksitosin, dopamin, serotonin, testosteron nelerdir, ne işe yararlar? Aşk sopasının ucundaki havuçlar. Bağlanmak, bağlanamamak. Cinselliğin verdiği haz. Bağımlılıklarımız, beynimizdeki ödül merkezimiz. Mecnun Leyla'sına kavuşunca ne demiş? O masal nasıl bitmiş? Ballı badem yemek aşık olmamızı kolaylaştırır mı? Keyifli dinlemeler...

Yine bir cumartesi gecesi evinize konuk olan bu bölümde konuğumuz Halil Babilli idi... Bu bölümde, yakınlarda duyurulan yapay rahim çalışmaları ve uzay ekonomisi hakkında konuştuk... Yapay rahimin spekülatif sonuçları, uzay ekonomisinin nereye evrileceği, bunun insan hayatı ve toplumsal hayat üzerindeki etkileri... Oldukça uzun, dopdolu, "iki bölümlük" program oldu resmen... Böle böle dinleyin efem.

Bu bölümde Bolbilim'den tanıdığınız Prof. Dr. Pınar Yolum ve Prof. Dr. İlker Birbil konuklarımız oldular. Hem kendi yurtdışı deneyimlerinden hem de öğrencilerinin deneyimlerinden yola çıkarak, dinleyicilerimize yurtiçi ve yurtdışında akademik kariyer hakkında kıymetli bilgiler verdiler. Dinleyicilerimizin sorularını yanıtladılar. Haydi iyi dinlemeler!   Resim kaynağı: https://www.flickr.com/photos/alanchan/5063127535/ (CC BY-NC-SA 2-0)

Bu hafta Princeton Üniversitesi'nden Dr. Aylin Çalışkan ile 14 Nisan 2017 tarihinde Science dergisinde yayınlanan ve yayınlanmasıyla birlikte bilim medyasında gündeme oturan makalesini konuştuk. Yapay zekasız bir gelecek tasavvur edebilmek mümkün değil. Peki ya yapay zeka cinsiyetçi ve ırkçı, yani fena halde önyargılı olursa? Dr. Aylin Çalışkan ve grubu çalışmalarında bunun pekala mümkün olabileceğini gösterdiler. Bu nasıl olabiliyor ve bunu önlemek için neler yapılabilir? Distopyadan kurtuluş mümkün mü? Keyifli dinlemeler diliyoruz.

Einstein'a çamur atmadan da güzel podcast yapılabileceğini ortaya koyan, Karpatların Maradonası podcastimizde bu hafta Tevfik Uyar ve Kaan Öztürk vardı. Uranyum ve elmadaki enerji: E=mc^2 Yerçekimi mi? Gökitimi mi? 'Diego dur allasen' mi? Astrolojiye inanan makine mühendisi > Homeopat doktor. NET... Sabri Düz, Johan Derringer ve başka aldanma hikayeleri... Bilim deney merkezleri, çocuklar için müzeler, güzellikler, güzellikler, güzellikler... Güzel bir hafta dileğiyle.

Instagram'da canlı yayın olarak başlayıp, Açık Bilim Podcast kanalında devam eden "Geçmişten Notlar", Tevfik Uyar'ın dergi ve kitap arşivinden notlar aktardığı, görüntülü ve sesli bir yayın. Yeni bölümler kaydedildikçe podcast kanalımızda olacak. Birinci bölümümüzde Bilim ve Teknik Dergisi, 1. ve 2. sayıları (Ekim - Kasım 1967) notları aktarılıyor. Dergi sayılarının içerikleri hakkındaki genel yorumun yanısıra, Ay yarışı, Ay'ın önemi ve merhum Prof. Dr. Cavit Erginsoy'un 1967 yılında aldığı bilim ödülü ertesinde yaptığı hüzünlü konuşma gibi konular ön plana çıkıyor. Keyifli dinlemeler.    

NASA'nın açıklamasından 1 saat sonra, sıcağı sıcağına: Enceladus'ta neler oluyor? Keşfin önemi ne? Hidrotermal bacalar neden bu kadar heyecan yaratıyor? Tevfik Uyar'ın konuğu NASA'da görev yapan Umut Yıldız'dı. Betül Kacar da program öncesinde aktardığı bilgilerle bizleri aydınlattı. Ayrıca görüntülü kaydını izlemek isteyenler için videosu burada:   https://www.youtube.com/watch?v=ykPZzqyu3H8  

İki üç yıl önce bir hafta sonu Beyoğlu'nda dolaşmaya çıkmıştım. Akşamüstü İstiklâl'den Taksim'e doğru yürüyor, bir yandan da aylak aylak etrafa bakınıyordum. (Taksim'de sıkıyönetimin olmadığı zamanlardı ve kafamıza nereden gaz kapsülü gelir diye dikkat etmemiz gerekmiyordu.) Meydana ulaştığımda gökyüzünde kalabalık bir kuş sürüsü gördüm. Şehirde alıştığımız martı veya serçe sürüleri gibi değildi. İzlenimci bir ressamın kara noktalarla çizdiği, bilinçli dev bir varlık gibi görünüyordu, mavilikte bir damla misali sağa sola yalpalanıyordu. Maksem’in duvarına yaslanıp seyre daldım. Ara sıra sürüden bir grup kopuyor, ardından tekrar birleşiyordu. Sürü dalgalanıyor, titreşiyor, spiral kollar uzatıyor, sonra yine topaklanıyordu. Grup bir bütün olarak aniden yön değiştirse de, hiç bir kuşun sürünün dışında kaldığı görülmüyordu. Yüzlerce, belki binlerce kuşun büyüleyici dansı gün batana kadar sürdü. Yazar: Kaan Öztürk, Seslendiren: Şefiye Mutlu Yazının devamı için: http://www.acikbilim.com/2014/06/dosyalar/surule

DOME İstanbul mekan sponsorluğunda, görüntülü olarak bir toplanma mekanında gerçekleştirdiğimiz bu bölümde kanlı, canlı, capcanlı bir performans koyduk ortaya ve "SAFSATALAR" konusunu en temel haliyle ele aldık, açıkladık, seyirci katılımıyla da zenginleştirdik. Neler konuştuk? Safsata nedir? Nereden çıkmıştır? Adı nereden gelmiştir? Ne yapınca safsata olur? Tasımlar mantığı ne demektir? Bazı safsatalar, örnekleri ve hangi zihinsel kusurumuzdan beslendikleri Ad hominem, bad hominem, yanaklar gül hominem Çöp adam safsatası Kaygan zemin safsatası Hale etkisi, Şeytan etkisi Şemalar atalarımıza yaradı... Ya bize? Dinlemek için şuradan:   Canlı yayını şu adresten izleyebilirsiniz: https://www.youtube.com/watch?v=WB5d3U3KEdE